SUFFRAGIUM

SUFFRAGIUM

vox illa, quae dabatur in Comitiis, apud Romanos, et in tabellis describebatur, qua unusquisque suam declarabat voluntatem, de Magistratu aliquo creando, aut reo damnando. Hinc in XII. Tabb. Iussus Populi et Suffragia sunto: Quodcumque postremum Populus iussit, id ius ratumque esto. Et initio quidem voce ac palam ferebantur, ut nunc quoque fit; postea vero, ut quisque liberius suam sententiam, absque periculi metu, proferre posset, inventae tabellae sunt, quibus Suffragia ferrent: idque aliquot legibus, quae hinc Tabellariae dictae sunt, nempe Gabiniâ, Cassiâ, Papiriâ, Caeliâ, Mariâ, Semproniâ, Fusiâ, de quibus vide suô locô, fuit constitutum. Ratio autem in Comittis Centuriatis eorum ferendorum haec fuit. Primis quidem temporibus; primae ad Suffragia vocabantur maximi census Centuriae, 18. equitum, 80. peditum: quae quia tribus reliquis Centuriis plures erant, si consentirent, vincebant et definiebatur sententiâ. Sin minus, 22. Centuriae secundae Classis inibant Suffragia; quod si ne tunc quidem consentirent calculi, tertia Classis vocabatur, ac deinceps quarta, idque tamdiu fiebat, donec 97 Centuriarum consentirent suffragia. Id si ne post quintam quidem vocationem contingeret, 192. Centuriis pari utrinque numerô divisis in duas sententias, tum demum vocabatur ultima inopum Centuria, immunis a tributis atque militia, et utricumque parti accederet, eam reddebat alterâ potiorem: quod perrarum erat; plerumque enim primâ vocatione absolvebantur Comitia, raro ad quartam perveniebatur, quinta et sexta erant supervacaneae etc. Dionys. Halicarn. l. 4. ubi de Servio Tullio sermo est. Liberâ postmodum Rep. omnibus Centuriis in sortem coniectis, quae prima educebatur, prima Suffragium dicebat et Praerogativa appellabatur: quam reliquae Iure vocatae dictae sequebantur. Donec expletô Tribuum 35. numerô, et universô Populô in illas distributô, duplex sortitio fieri coepit: prima inter Tribus, quarum quae prima exibat, Prarogativa Tribus; Altera, inter Tribus huius Centurias, quarum prima Praerogativa Centuriae appellata, prima Suffragium ferebat: post quam reliquae primae Classis Centuriae; dein secundae etc. suô quaeque ordine vocabantur. Unde factum, ut in Centuriatis Comitiis, non tantum Praerogativae Centuriae, sed et Tribûs, fiat mentio. Itaque cum voce dicebantur Suffragia, erant in singulis Centuriis Rogatores, qui singulorum rogabant sententias, quas palam singuli proferebant. Et quidem, si Magistratuum Comitia essent, nominatim quem vellent Magistratum creari, quisque appellabat; Sin Legum Comitia essent, solebant uti verbis, Uti rogas, vel Antiquo: quibus significabant, placere vel displicere Legem; quod etiam fiebat in Comitiis Iudiciorum.

Postquam vero Lege Gabiniâ tabella Populo data est, oportuie eam porro vocis munere fungi. Ac in Magistratuum quidem Comitiis, tabellis nomina Candidatorum inscribi moris erat. In Comiciis vero Legum duae dabantur tabellae, una in qua scriptum U. R. i. c. uti ragas, altrea in qua scriptum A. i. e. Antiquo; distribuebanturque hae tabellae a Diribitoribus hôc ordine, Sortitione inter Tribus et Centurias factâ de praerogativa; Magistratus in Tribunali, quod in Campo erat Martio, sedens, per Praeconem vocabat Praerogativam Centuriam ad Suffragium, quae de loco ubi consistebat, discedens

in Ovile per pontem, in eius initio a Diribitoribus tabellas accipiebat; et in fine eius, in cistam alterutram a Rogatoribus propositam, coniciebat etc. Vide infra in voce Tabellae, et supra passim, inprimis in vocibus Ovile, Praerogativa, ubi de Revocandi in suffagia praerogativam centuriam more, it. Sententia. Per puncta collara fuisse Suffragia annotavit I. Savaro, et diximus supra, in hac voce. Aequalitate Suffragiorum reum absolutum fuisse testatur Dionys. l. 7. Tulerunt vero Suffragium cives, qui in Centurias descripti erant, quique ius suffragii habebant; non tantum qui in urbe Roma, sed etiam, qui extra Urbem in Italia habitabant, civitate tamen cum iure suffragii donati erant. Non enim pari iure omnes Italos civitatem esse adeptos, sed alios cum iure, alios sine iure suffragii, notum est, vide supra Municipium. Neque tamen omnes etiam cives, qui in Urbe habitabant, ius hoc Comitiis Centuriatis habebant. Qui enim a Censoribus ignominiae notâ afficiebatur, si plebeii essent, in Ceritum referebantur tabulas, et Aerarii quoque fiebant: qua de re vide Io. Rosin. Antiqq. Rom. l. 6. c. 10. et 14. cum Paralipom. Thomae Dempsteri. Sociis Latinis, Lex Sempronia: Libertinis Lex Manilia, ius suffragit concessit, ut vidimus supra. Etiam insanis ea permissa fuisse, indignatur Seneca de Ira l. 2. c. 33. Apud Athenienses, civium unusquisque annô aetatis 20. postquam sui iuris esset, ius ferendi inter suos Tribules et Populares Suffragit habebat. Ipsi quoque Prolerarii seu Thetae; qui, quam vis e Solonis Lege nullum gererent Magistratum, non omnum tamen omnino Rei publicae partium expertes fuêre, sed et cum coeteris in contione sua tulêre Suffragia, ex Lege Τοὺς θῆτας συνεκκλησιάζειν, Proletarii in contione Suffragia ferunto, Plur. in Solone. Fiebat id singulis Prytaneis quater, die nempe 11. die 20. die 13. et die 33. quibus in contionem cogebatur Populus, et κυρίαι habebantur Ἐκκλησίαι. Tum ergo convocatô Populô peractisque Sacris, quae κατάρσια dicebantur, Praeco sollenni formulâ, adprecabatur omnia fausta et prospera toti Atheniensium Populo, orareque iubebat, quibus licebat: quô peractô, Praeco recitabat προβούλευμα Senatus, secundum quod rogandus et in Suffragia Populus erat mittendus; iubebatque in medium consulere, qui vellet. Primi dein apud Populum pro Contione verba faciebant Seniores, deinde minores, pro aetatis uniuscuiusque ratione atque ordine, ex lege memorats Aeschini contra Ctesiph. idque coronâ capiti impositâ; Cui vero aures commodare nolebant Prytaneis, silentium imperabant: etiam e suggestu per apparitores deturbabant. Ubi omnes qui vellent dixerant, Proedri Populum mittebant in Suffragia, nisi forte intercederent Nomophylaces, qui illis adsidebant, Pollux l. 8. c. 9. Populo vero eunti in Suffragia Prytaneis dabant calculos, quorum unumquemque quilibet mittebat in cados, qui destituti erant in illus parte loci, in quo convenerant, cancellis undique seprâ: neque vero Prytaneis de eadem re Populum iterum in Suffragia mittere poterant, ex Lege τοὺς Πρυτάνεις μὴ ἀναψηφίσαι, cuius meminit Nicias apud Thucyd. Hist. l. 6. Utebantur autem calculis seu testulis, hunc in finem: item, et quidem prius, fabis, Hesych. εν ταῖς διαψηφίσεσι κυάμοις ἐχρῶντο; albaque fabula signum erat victoriae, οἱ λευκοὶ

κύαμοι, verba. Ulpiani in Timocrateam, σύζουσαι. Sive foliis, Pollux l. 8. c. 5. etc. Vide Sam. Petitum Commentar. in LL. Atticas tit. 2. l. 3. et l. 3. tit. 1. ut et supra ubi de Comitiis, Legibus, Quingentis, Sententia etc. Addam saltem, de vocis apud Recentiores usu, pauca quaedam. Sic enim dictas pecunias, quae ab Imperatoribus, cum honores deferebant, accipiebantur, legimus. Δεςποτικὰ dicuntur in formula iurisiurandi Novell. Iustiniani 8. cuius titul. ut Iudices sine suffragio fiant, quem Iulianus Antecessor vertit, ut Magistratus sine pecunia fiant. Ubi Graeca habent χωρὶς δώσεως. Nempe apud veteres Romanos, suffragiô vini amphorâ emptô, Qu. Coponius ambitus damnatus est, uti habet Plinius l. 35. c. 12. postmodum sub Imperatorib. aliquot, suffragii titulô pecunia exhibenda erat, pro honoribus collatis. Quod Iustimianus merito sustulit. Sed et Nov. 6. cavetur, ut, qui emerit Praesulatum per suffragium, deponatur etc. Vide de foedo hoc fuffragiorum commercio, in Rep. adhuc libera, et sub Caesaribus, donec Iulianus Constit. suâ, quae st l. 1. Cod. Theod. illa quidem non vendi, emi tamen; melius postmodum Imperat. et emi et vendi vetuit Nov. 161. Casaubonum ad Iulium Suet. c. 19. et Vespasianum c. 23. Theod. item Marcillium ad Titum eiusdem c. 7. uti de Suffragiis colonicis ab Augusto institutis, iterum Casaubon. ad Sueton. in Vita huius, c. 46. Apud Ecclesiae Romanae Scriptores, vox modo districtum Metropoltani seu Ecclesias suffraganeas, modo orationes Sanctorum significat, uti docet Car. du Fresne in Glossar. Vide quoque Dom. Macrum in Hierolex.